Nieuws - Agenda
Handelingen jaargang 2016 volledig verschenen20 | 12 | 2016
Het tweede nummer van jaargang 153 (2016) bevat zeer gevarieerde bijdragen qua onderwerpen en periodes. Het begint met een bijdrage van Jos Monballyu, Heksenvervolgingen in Poperinge (1650-1677) en vervolgt met twee hoofdzakelijk kunsthistorische artikels, nl. Nadine Mai, Creation of the Sacred. Notes on the Jerusalem Chapel in Bruges and its relic of the True Cross, en Jan D’hondt & Jean Luc Meulemeester, Van Oost en Huyssens, Janssens, Rubens en Schut: enkele aanvullende gegevens over de Brugse wandtapijtenreeks De Zeven Vrije Kunsten. De twee volgende artikels zijn eveneens het resultaat van een collectieve inspanning, nl. Michel Vanluchene & Timo Vanhavere, De grote ontreddering. Het archiefwezen in Oost- en West-Vlaanderen tijdens de Eerste Wereldoorlog, en Frank Simon, Robert Barbry & Marc Depaepe, “Même absent il était présent”: inspecteur lager onderwijs en leerboekauteur Hilaire Delobel (1889-1958).
Verder zijn er opnieuw drie boekbesprekingen, over Boogschieten en schuttersgilden in middeleeuws Vlaanderen, 1300-1500 (Marc Lemahieu), Sint-Sebastiaan binnen Brugge (Jan D’hondt) en de intussen al vertrouwde bijdrage van Ludo Valcke, Een vierde jaarboek van het In Flanders Fields Museum. Daarna volgen de gebruikelijke rubriek literatuursignalementen over 2015-2016, de vaste kroniek en de lijst van masterproeven in 2014-2016 aan de universiteiten van Leuven, Gent, Antwerpen en Brussel.
Samen met het eerste nummer biedt deze jaargang 444 pagina’s historische lectuur.
Verslag van de Jaarvergadering 201605 | 12 | 2016
De jaarvergadering, waarop alle leden zijn uitgenodigd, vond dit jaar plaats op zaterdag 3 december in het Stadsarchief van Brugge. Met een zestigtal aanwezigen was de leeszaal behoorlijk gevuld.
Voorzitter André Vandewalle verwelkomde de aanwezigen en bracht verslag uit van het werkingsjaar. Aansluitend gaf redactiesecretaris Kurt Priem een toelichting bij de inhoud van de Handelingen jaargang 153.
Vervolgens verzorgde prof. dr. Georges Martyn van de rechtsfaculteit van de UGent een uitermate boeiende lezing over “De blinddoek van Justitia”. Het eerste deel was een kennismaking met de banden tussen kunst en recht aan de hand van een aantal bekende werken uit het Vlaamse kunstpatrimonium. Enerzijds kunnen juridische aspecten verbonden zijn aan kunstwerken, anderzijds is er de kunst van het recht, waaruit vaak een negatieve visie blijkt. Rechtsiconografie doet het recht beter begrijpen en vice versa. In het tweede deel van de lezing werd de oorsprong van de blinddoek van Vrouwe Justitia belicht aan de hand van voornamelijk Brugse kunstwerken. Justitia, oorspronkelijk een kardinale deugd, werd in de Renaissance voorgesteld als een dame die personificatie was van de gerechtigheid, met haar symbolen het zwaard en de weegschaal. Vanaf midden de 16de eeuw werd ze soms geblinddoekt, maar tot in de 18de eeuw kwam ze ook nog zonder blinddoek voor. De blinddoek is in feite een negatief symbool, dat nochtans ook postief kan uitgelegd worden, want Justitia hoeft niet te zien om goed te kunnen oordelen. De blinddoek benadrukt dan haar onpartijdigheid. Het blijft evenwel ambigu: op de Brugse Burg zijn drie Justitia’s te vinden, waarvan twee geblinddoekt.
Na zijn zeer eloquente toespraak beantwoordde prof. Martyn nog enkele vragen uit het publiek. De voorzitter rondde de vergadering af met de uitnodiging tot de traditionele drink in de inkomhal van het Stadsarchief. Hier konden ook de publicaties van het Genootschap worden ingezien of aangekocht, en konden administratieve zaken worden afgehandeld.
Jaarvergadering 201615 | 09 | 2016
De jaarvergadering van het Genootschap, waarop alle leden worden uitgenodigd, vindt plaats op zaterdag 3 december 2016 om 15,00 uur in het Stadsarchief van Brugge.
Na de gebruikelijke verwelkoming door de voorzitter en een overzicht van de werking in het afgelopen jaar, wordt de inhoud van de Handelingen voorgesteld door de redactiesecretaris.
De hoofdbrok van het namiddag wordt gevormd door de lezing van prof. dr. Georges Martyn (UGent) met als thema De blinddoek van Justitia.
Vandaag is een geblinddoekte dame met weegschaal en zwaard voor iedereen herkenbaar als ‘Vrouwe Justitia’. Tot de Renaissance was Justitia, één van de vier kardinale deugden, echter geenszins blind. In de iconografie van het recht werd zelfs de scherpte van haar blik benadrukt. Waar komt dan die blinddoek vandaan? Was het oorspronkelijk een satirisch symbool? Of misschien zelfs een ronduit negatief teken, zoals de geblinddoekte Synagoge (tegenover de ziende Ecclesia)? Heeft de blinddoek een Bijbelse oorsprong? En wat zegt de Brugse Damhouder over die blinddoek? In de rijk geïllustreerde voordracht worden diverse hypothesen toegelicht over de rol van de blinddoek in de iconografie van recht, rechtspraak en gerechtigheid.
Na de lezing kunnen vragen worden gesteld.
De zitting wordt afgesloten met een drink in de inkomhal van het Stadsarchief. Er is gelegenheid om het lidgeld te betalen en om boeken aan te kopen.
Handelingen 2016 nummer 1 van de pers01 | 09 | 2016
Een beetje later dan normaal, te wijten aan redactionele problemen, verscheen het eerste nummer van de jaargang 153 (2016) van onze Handelingen. Het nummer bevat vier artikels, twee kleine bijdragen, drie boekbesprekingen en een kroniek.
Het artikel op kop is van Els Bourgeois en handelt over Gewenste en ongewenste immigratie te Brugge tussen 1830 en 1860, een actueel thema in het licht van de huidige immigratieproblematiek. Het begrip vreemdeling had toen wel een andere draagwijdte dan nu. Het beleid werd toen ook meer gedragen door de lokale overheid dan door de nationale.
De andere artikels handelen over de 17de-eeuwse bisschop De Quinckere, de 18de-eeuwse beeldhouwer Cyfflé en een poëtisch dispuut te Brugge tussen een Vlaamse humanist en een poolse diplomaat.
De Kleine Bijdragen beschrijven de terechtstelling van een duivelse moordenaar in Poperinge in 1673 en de eerste oorkonde van Filips van de Elzas te Atrecht in 1167.
In de Boekbesprekingen worden drie recente publicaties gerecenseerd. In de Kroniek komen zes bijdragen aan bod, met als blikvanger het verslag van het recente onderzoek van de stoffelijke resten in het Idesbaldschrijn in de Potterie te Brugge.
Intotaal telt het nummer 214 bladzijden.
Handelingen jaargang 2015 volledig verschenen16 | 12 | 2015
Tegen de dag van de jaarvergadering 2015, die gehouden werd op zaterdag 12 december, verscheen het tweede nummer van de Handelingen jaargang 152 (2015). Het nummer telt 221 bladzijden, wat het totaal aantal bladzijden van de jaargang op 446 brengt.
Het nummer twee opent met een lange bijdrage van Frederik Buylaert, Jelle De Rock, Jan Dumolyn en Ingrid Geelen over de laatmiddeleeuwse Poortersloge van Brugge. Het artikel is vernieuwend omdat de auteurs elk vanuit hun eigen specialisatie in een interdisciplinaire en interuniversitaire samenwerking het onderwerp benaderen. Zij komen tot het besluit dat het imposante gebouw uniek was in de laatmiddeleeuwse Nederlanden en de stedelijke elites in staat stelde hun lokaal verankerde sociale netwerken te overstijgen door in een afgeschermde en informele sfeer zakelijke, culturele en recreatieve uitwisselingen met de regionale adel en een internationale commerciële elite te faciliteren.
Het tweede artikel is van de hand van Paul Trio en behandelt de stichtingen van priester en meester Pieter van Beselare te Ieper uit het begin van de 15de eeuw. Zijn uitgangspunt is een oorkonde uit 1414 uit het fonds Merghelynck in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, die dan ook als bijlage uitgegeven wordt. De beschreven stichtingen geven een goed beeld van hoe sommige gefortuneerde gelovigen in die tijd hun zielenheil poogden veilig te stellen.
Vervolgens levert Valerie Gersen in een artikel getiteld Appeltjes van Oranje een bijdrage tot de identificatie van de zestiende-eeuwse familie die figureert op het schilderij Een protestantse familie aan tafel uit het Groeningemuseum in Brugge.
Als laatste in de rubriek Artikels stelt Marc Constandt de erfenis voor van Paul Otlet, wiens ideeën aan de basis lagen van de oostelijke uitbreiding van de badplaats Westende in 1903-1914. De mooie illustraties dragen bij tot de waarde van dit artikel.
In de rubriek Kleine Bijdragen licht Fons Dewitte de inhoud toe van de 16de-eeuwse codex Vulcanius 97 van de Universiteitsbibliotheek te Leiden, onder de enigmatische titel Fortunae ludicrum?
In de Boekbesprekingen komen niet minder dan zes items aan bod, over acht boeken met uiteenlopende onderwerpen van de 13de tot de 21ste eeuw.
Ook de rubriek Literatuursignalementen is goed gevuld en telt bijna tachtig notities over recente publicaties in het werkgebied van het Genootschap.
Zoals gewoonlijk sluit de Kroniek het nummer af. Hierin zijn vier goed gestoffeerde notities opgenomen die recente ontwikkelingen en gebeurtenissen in de historische wereld onder de aandacht brengen.
